Röportaj: Dr. Sabri Yurdakul


Anne evlilik bu kadar zor mu?

Evlilik üzerine yazılmış binlerce belki de daha fazla yazı vardır biliyorum. Ama olsun bir de bu konuyu ben gündeme getirsem ne olur dedim ve yazmaya karar verdim. Çünkü çevremde sürekli gündemin dönüp dolaşıp eşlere, çocuklara, çekişmelere, yaşanan sıkıntılara gelip dayandığını farkettim..

Evlilik danışmanına neden gitmiyoruz? Çünkü henüz yumurta kapıya dayanmadı. Ancak bir olay olacak ki sirenler çalacak ve evliliği kurtarma telaşına kapılacağız.

Aslında benim de garibime giderdi evlilik terapisine gidenler. İnsanın kendisinin çözemediği sorunlarını başkasına anlatarak nasıl çözüm bulabilir diye düşünürdüm. Bana biraz da entelektüel davranmaya çalışan çiftlerin davranışları gibi gelirdi. Ancak boşanmalarda gözlemlediğim artışlar fikrimi değiştirmeme neden oldu.
 

Mutlu evlilik insanların hayallerinin içinde hep vardır. Hayallerini kurmak çok kolayken, mutlu evliliği sürdürmek o kadar kolay mıdır?

Ben de sorularımın yanıtları için Psikiyatrist Dr. Sabri Yurdakul’un kapısını çaldım ve bu zorlu süreci konuşmak istedim.

Ankara Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun olan Doktor Sabri Yurdakul 1992 yılında Ankara Numune Hastanesi'nden "Psikiyatri Uzmanlığı" diplomasını almış ve aynı yıl Adana’da “Yaprak Psikiyatrik ve Psikolojik Danışma Merkezi”ni kurmuş. Bununla da yetinmeyip 2008 yılında İstanbul Nişantaşı'nda Yaprak Psikiyatri'nin ikinci şubesini açmış ama Adana’dan hiç kopmamış. Bu en çok takdir ettiğim yönü oldu. Yani Nişantaşı’nda şube açtım, ulusal kanallarda TV programları yapıyorum, ulusal basında köşe yazarlığı yapıyorum diyerek Adana’yı terk etmemiş. Aksine biraz Adana’yı İstanbul’a, biraz da İstanbul’u Adana’ya taşıyarak şehrimize değer kattığını düşünüyorum. Düzenli olarak hürriyetaile.com ve mynetkadın sitelerinde köşe yazıları yayınlanan Dr. Sabri Yurdakul’un şimdiye kadar yayınlanmış 10 kitabı bulunmakta.
 

Bu yoğun iş programı arasında bize kapılarını açtı ve bu zorlu süreci anlattı.


Altınşehir Adana: Ülkemizde ağırlıklı olarak evlilik kararları nasıl veriliyor?

Dr. Sabri Yurdakul: Ülkemizde ağırlıklı olarak evlilik kararları gençler tarafından alınıyor. Aileler tarafından onaylanıyor. Ailelerin onaylamadığı evlilik kararları hayata geçse bile çok başarılı olamıyor.

Altınşehir Adana: Sağlıklı aile nedir?

Dr. Sabri Yurdakul: Sağlıklı aile, aile bireylerinin kararlara eşit olarak katıldıkları, sorunların birlikte çözüldüğü ailedir. Bu kararlara çocuklar da dahil olup onların fikirlerinin alınması, kararların hep birlikte hayata geçirilmesi bir aileyi sağlıklı hale getirmektedir. Aynı şekilde aile bireylerinin birbirlerini anlamaya çalıştıkları, karşılıklı diyaloğu sürdürebildikleri, kimsenin kimseden öne geçmediği aileler sağlıklı aile olarak tanımlanmaktadır.

Altınşehir Adana: Evlilik ve aile terapisini tanımlar mısınız?

Dr. Sabri Yurdakul: Evlilik terapisi karı-koca arası ilişkilerin ele alındığı, evlilik içinde olan problemlerin cinsellik dahil çözümünün ele alındığı terapilerdir.

Aile terapisi ise çocuklar da dahil aile içinde yaşanan sorunların ele alınıp çözümüne yönelik stratejilerin saptandığı ve bunların uygulamaya geçirildiği terapilerdir.

Artan evlilik dışı ilişkiler artık evlilik terapisi terimi yerine çift terapisi teriminin kullanılmasının daha da uygun olabileceği tartışmalarını başlatmıştır.

Altınşehir Adana: "Beni hiç anlamıyorsun”, "Beni dinlemiyorsun", “Kendimi sana anlatamıyorum”, “Artık senin bu kadar duyarsız olmana dayanamıyorum" diyen çiftlerin bu sorunlarını çift terapisiyle çözmek mümkün mü? Siz hakem misiniz?

Dr. Sabri Yurdakul: Elbette mümkün. Öncelikle çiftlerin birbirlerini duymalarını sağlıyoruz. Terapist hakem değildir. Terapist sadece insanların ortak yaşantılarında ortaya çıkan uyumsuzlukları ve bunların nedenlerini saptayıp bunun çözümünde çiftlere yol gösteren kişidir. Hakemlik yapmak yerine farkındalığı geliştirmeye ve kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerinde ortaya çıkan iletişim sorunlarını çözme konusunda yardımcı olan kişidir.

Altınşehir Adana: Evlilik ve aile terapisinde sizin çalışma tarzınız nedir? Uyguladığınız bir çalışma modeli var mı?

Dr. Sabri Yurdakul: Benim bu alandaki çalışmalarım daha çok danışmanlık düzeyinde olmaktadır. Ailelere evliliklerinde ortaya çıkan sorunların kaynaklarını ortaya koymak ve bunun çözümünde her birinin bireysel katkılarının neler olduğunu göstermek şeklindedir. Eşleri ayrı ayrı alıp onlardan ilişkilerinin dinamiklerini öğrenmekte ve bu dinamikler doğrultusunda problem alanlarının çözümü konusunda yardımcı olmaktayım.

Altınşehir Adana: Size aile terapisi / evlilik terapisi için başvuranların eğitim durumlarını orantılar mısınız?

Dr. Sabri Yurdakul: Genellikle eğitim durumları yüksekokul düzeyinde olmaktadır. Buna %70 dersek, %20’si ise eşlerden birinin yüksekokul mezunu olduğu durumdur. Bunun dışındakiler ise farklı düzeyde eğitimlere sahiptir.

Altınşehir Adana: Ailelerle ilgili ne tür sorunlar oluyor? Ağırlıklı şikayet konusu nedir?

Dr. Sabri Yurdakul: Ailelerde en büyük sorun iletişim sorunu oluyor. Bunun dışında ana-babaların evliliğe karışması, aldatmalar, çocuklarla yaşanan sorunlar geliyor. Ağırlıklı olarak şikayet konusu karşı tarafın kendisini anlamaması, ortak hareket edememeleri, çiftlerin birbirinden beklentilerinin yüksek olması ve bu beklentilerin anlaşılmasını beklemek hayal kırıklığı oluşturuyor. Bu da birbirlerini incitmeye neden olabiliyor.

Altınşehir Adana: Çiftler daha çok hangi aşamada size başvuruyor?

Dr. Sabri Yurdakul: Çiftler sorunların iyice arttığı, boşanmanın dile getirildiği durumlarda bir yardım alalım diye geliyorlar, çünkü gelinen noktada artık birbirlerini dinlemez oldukları için dışarıdan bir terapistin yardımına ve gözlemine ihtiyaç duyuyorlar.

Altınşehir Adana: İletişimi engelleyen faktörler ve iletişimde yapılan hatalar nelerdir?

Dr. Sabri Yurdakul: İletişimi engelleyen faktörler; öğüt vermek, yargılamak, eleştirmek, tenkit etmek, ad takmak. İletişimde yapılan hatalar ise; yıkıcı eleştiri, genelleme, akıl okuma, kendini haklı görme, sürekli mantığı kullanma, kıskandırmak, şikayet etmek gibi diyebiliriz.

Altınşehir Adana: Size göre ne zaman çift terapisi düşünülmelidir?

Dr. Sabri Yurdakul: Evliliğin ilk yılı kavgaların ve tartışmaların en çok olduğu yıl oluyor. Bu yıl içinde yaşananlar çiftin ileriki yıllarda yaşayacaklarının temelini teşkil ediyor. Bu yüzden evlilik ile başlayan, sonraları sıklığı azalsa bile sürdürülen bir çift terapisi sorunların fazla büyümeden çözülmesinde faydalı olacaktır.

Altınşehir Adana: Tedaviye başvuran çiftlerin beklentileri nelerdir?

Dr. Sabri Yurdakul: Tedaviye başvuran çiftlerin beklentisi kavgasız gürültüsüz bir evlilik yürütmek, erkeğin evlilik dışı ilişkisi varsa bunu sonlandırmak ya da böyle bir durum oluştuysa evliliği normalleştirene kadar olan sürede ortak paydayı bulmak oluyor.

Altınşehir Adana: Terapilerin süresi nedir?

Dr. Sabri Yurdakul: Çiftlerin başvuru konusu ile ilgili olarak değişir ancak ortalama 2-3 ay diyebiliriz.

Altınşehir Adana: Evlilik terapisinin başarı oranı nedir? Ne kadar yardım edebiliyorsunuz? Elinizde sihirli değnek mi var?

Dr. Sabri Yurdakul: Elimizde sihirli değnek yok. Çiftlerin sorunları çözme konusundaki istek ve arzuları yanında bu konudaki katkıları başarı oranını arttıran ya da azaltan bir faktör. İstemek yetmiyor, mutlaka çaba harcamaları gerekiyor. Böyle olduğunda başarı oranı %90’lara varıyor ama “Ben değişmem, o değişsin” dedikleri durumda başarı şansı düşüyor. Ancak kendileri ya da eşleri ile ilgili birçok konuyu fark ettiklerinde ayrılacaklarsa da bunu daha rahat ve sorunsuz bir biçimde gerçekleştiriyorlar.

Altınşehir Adana: “Biz bunu çözemiyoruz, başkası nasıl çözecek” düşüncesi ile zoraki size gelen çiftleri nasıl ikna ediyorsunuz?

Dr. Sabri Yurdakul: Böyle durumda bizim sorunu yine kendileri vasıtası ile çözeceğimizi, bunu çözecek kişinin yine onlar olduğunu anlatıyoruz. Eşlerden bir tanesi inanmıyor ve katkıda bulunmuyorsa diğer eş vasıtası ile bu terapiyi sürdürebiliyoruz. Böyle bir durumda çiftlerden sadece birinin değişimi, eşi de etkileyip değiştirebilir. Ancak terapiye birlikte devam edilmesi bu süreci hızlandırır.

Altınşehir Adana: Evliliklerde kaybedilen saygıyı yeniden kazanmak mümkün müdür?

Dr. Sabri Yurdakul: Tabi ki mümkün, ancak kaybedilmemesini tercih ederiz.

Altınşehir Adana: Hep kriz anında mı size başvuruluyor, yoksa kriz çıkmadan hissedip gelen nispeten mutlu çiftler de var mı? Örneğin insanlar “Orta yaş bunalımına girebiliriz, haydi psikiyatriste gidip danışalım” diyorlar mı?

Dr. Sabri Yurdakul: Bugüne kadar sorun olmadan ve kriz çıkmadan başvuran bir aileye danışmanlık verdiğim olmadı.

Altınşehir Adana: Kadına yönelik şiddetin tedavisinde aile terapisinin rolü ve başarı oranı nedir?

Dr. Sabri Yurdakul: Kadına yönelik şiddetin tedavisinde aile terapisinin rolü şiddetin ilişkiyi nasıl bozduğunu ve eşleri birbirinden uzaklaştırdığını göstermek şeklinde oluyor. Başarı oranı % 60-70 denebilir.

Altınşehir Adana: Hangi durumlarda terapi uygulamıyorsunuz?

Dr. Sabri Yurdakul: Terapi uygulamam dediğim bir durum olmadı.

Altınşehir Adana: Size danışanların sayısında son 10 yılı kıyaslarsak artış var mı? Neye bağlıyorsunuz?

Dr. Sabri Yurdakul: Bize danışanların sayısı son 10 yılda büyük oranda arttı. Çünkü boşanma seviyesine gelen ilişki sayısı arttı. Bunun yanında evlilik kalitesini yükseltmek isteyen çiftler daha fazla kötü olmadan başvurmaya başladılar, bunların etkisi oldu.

Altınşehir Adana: Aile eğitim programı diye bir kavram ülkemizde uygulanmakta mıdır? Evet ise etkililiği nedir?

Dr. Sabri Yurdakul: Ülkemizde ana-baba eğitim programları var. Ancak insanlar sorun yaşamadan bunlara ilgi göstermiyorlar.

Altınşehir Adana: Dünyada neler yapılıyor?

Dr. Sabri Yurdakul: Dünyada da ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlı olarak evlilik ve aile terapileri var. Ancak genelde ortak sorun, sorunların büyümeden insanların başvurmamasından kaynaklanıyor.

Altınşehir Adana: Evlilik öncesi danışmanlığın faydaları nelerdir?

Dr. Sabri Yurdakul: Evlilik öncesi danışmanlığın faydası baştan sağlıklı bir evlilik kurmayı ama her şeyden önce eş seçiminin doğru olup olmadığını göstermesidir. Baştan yanlış başlayan bir evlilik devam etse de sonuçta tökezliyor. Bu yüzden evlilik öncesinde danışmanlık almanın ve evliliğe daha sağlıklı başlamanın önemi büyük.

Altınşehir Adana: Evlilik veya evlilik öncesi danışmanlık için psikoloğa mı, psikiyatriste mi yoksa o kadar çok danışanım diyen, yaşam koçuyum diyen kişiler var onlara mı gitmeli?

Dr. Sabri Yurdakul: Güzel bir soru. Benim düşüncem şiddetine bağlı olarak gitmek gerekir. Eğer tartışmaların şiddeti fazlaysa iyice kopma noktasındaysa psikiyatriste, orta şiddetteyse psikoloğa, hafif şiddette günlük tartışmalar için yaşam koçlarına gidilebilir. Ancak şunu unutmamak lazım; sadece evliliğin kendisi problem değildir, insanlardan birinin de sıkıntıları vardır. Evlilikte iki kişi sıkıntılarını evliliğe taşıyor ama evlilik bunu taşıyamıyor. Ben şuna inanıyorum; bana göre insanların %90’ının yaşam koçuna, %5-6’sının psikoloğa, %3-4’ünün psikiyatriste ihtiyacı var. Birçok olay çok hafif düzeltmelerle çözülüyor. Yaşam koçlarını insanlar beğenmiyor ama ben destekliyorum. Bu iş gönül işi, niye bu insanlar diğer insanları yönlendirmesin? Kimden olursa olsun yardım almak gerekiyor.

Altınşehir Adana: Üniversitelerde evlilik öncesi ilişkileri geliştirme programı gibi bir programın faydası ne olur?

Dr. Sabri Yurdakul: Böyle bir programın faydası gençlerin sağlıklı ilişkiler kurması ve eş seçiminde daha sağlıklı kararlar vermesini sağlamak olur.

Altınşehir Adana: Uygulanabilir mi? Aksi takdirde gençler genelde arkadaşlarından, az miktarda öğretmenlerinden yardım alarak sorularına ne kadar sağlıklı yanıt bulabilir?

Dr. Sabri Yurdakul: Uzmanların denetiminde uygulandığı zaman uygulanabilir. Aksi takdirde uzman olmayan kişilerin iyi niyetli ama etkin olmayan yardımları sorunlara çözüm değil çözümsüzlük getirebilir. Mediko Sosyal merkezlerde psikologlar ve psikiyatristler var, gençlerin yararlanmaları kendi faydalarına olur.

Altınşehir Adana: Psikiyatri ve/veya uzman bir danışmana başvuruların yaygınlaşması için uygulanan bir program var mıdır? Yoksa neler yapılabilir? Önerileriniz nelerdir?

Dr. Sabri Yurdakul: Psikiyatri ve/veya uzman bir danışana başvuruları yaygınlaştıran bir program yok. Bunu kolaylaştırmak için genel olarak toplumu bilgilendiren eğitim programlarının düzenlenmesi, görsel ve yazılı basının bu konuda destek vermesi, insanlarda bilinç uyandırılması gerekir. 

Altınşehir Adana: Son olarak evli ve evlenmeyi düşünen çiftlere bir mesaj verebilir misiniz?

Dr. Sabri Yurdakul: Evlilikte bir kişinin iyileştirme çabaları öbür insanı daha çok uzaklaştırıyor. Bir yerde problem varsa o yürümüyor. Ettiğiniz dualara dikkat edin bazen duanın tutması tutmamasından daha kötüdür.
 

İnsanlar o imzayı attıklarında neye imza attıklarını bilseler on milyon kere daha düşünürler. Bir milyon iki milyon yetmez. O imza insanın hayatını değiştiriyor. Hayatta hiçbir sözleşme yok ki ömür boyu devam etsin. Biz evlendik diyorlar bir çocuk yapıyorlar, hadi bozulmasın diye bir çocuk daha yapıyorlar, boğazlarına düğümler atıyorlar. Bu nedenle evlilik güzel ama iyi gitmesi gereken bir kurum.

Gençler severek her şeyin hallolacağını düşünüyorlar ancak sevgi yeterli değildir. Özellikle kavgalar, kıskançlık varsa problem mutlaka yaşanıyor. Aşk evlilikte gider gelir. Evlilik gerçekte iki yabancının bir araya gelmesi durumudur. Çözümsüz hiçbir sorunun olmadığını unutmayın. Her zaman her iki tarafı da mutlu edecek üçüncü bir yol bulunabilir. Çözemediğiniz, tıkandığınız, yol bulamadığınız durumlarda bir uzmandan yardım almaktan çekinmeyin.

Dr. Sabri Yurdakul bana “Anne evlilik bu kadar zor mu?” kitabını imzalayarak hediye etti, başucu kitabı yaptım. Tavsiye ederim.


Mutlu çiftlerin bir sırrı var!

Mutlu ilişkilerdeki iletişim biçimlerine bakıldığında kişiler tartışmaları çok büyütmüyor. Onlar sorunlarını konuşuyor, tartışıyor ama bunu kavgaya dönüştürmüyor. Bu çiftlerin katı kuralları olmuyor. İki taraf da birbirini daha iyi dinliyor. En önemli şeyse birlikte daha fazla zaman geçiriyorlar.

Aşkım, sevgim bitti, artık heyecanım kalmadı gibi ifadelerle sonlandırılan evliliklerde biten aslında aşk ve sevgi değil, dostluk ve paylaşımdır. Bazı yolculuklar uzun sürer ve yaşanılan süreç hiç de kolay değildir. Aşkı dostluk ve sevgiye dönüştürebilenler bu uzun süreçte mutlu olmakta, bunu beceremeyenler ise soluğu mahkemede almaktadır.

 

Siz mutluluğu tercih eden olun.






Portfolyo: Pelin Emrahoğlu

 




Sayı 26 (Mayıs - Haziran 2015)

Bu yazı 4778 defa okundu.